بزرگنمايي:

پیام ویژه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری ابعاد تازه‌ای از پشت پرده گردش مالی زباله‌گردی تهران را افشا کرد
زینب زینال‌زاده- لیلا شریف|زباله‌های تهران حکم طلا را دارند؛ طلایی که خیلی‌ها را مانند قارون ثروتمند کرده است؛ کاسبانی که آنقدر ولع پول بیشتر دارند که برای همین مخازن زباله بدبو روی هم تفنگ می‌کشند و هم را می‌کُشند. گروه‌های مافیایی که کارگرانشان را از بین زنان و مردان بی‌خانمان، مهاجران بیکار، معتادان متجاهر و کودکان کار انتخاب می‌کنند تا پول بیشتری به جیب بزنند. این گروه‌ها سال‌هاست که مدیریت و گردش مالی پسماندهای خشک تهران را در دست گرفته‌اند و با توجه به درآمدهای میلیونی اجازه نهایی‌شدن طرح‌های مربوط به مدیریت پسماند را نمی‌دهند. از این‌رو تا‌کنون طرح‌های اجرایی‌شده درخصوص جمع‌آوری زباله‌گردها و... با شکست مواجه شده اما گویا مدیریت شهری در دوره ششم عزم خود را برای شکست‌دادن این مافیای مخوف جزم کرده است و قصد دارد برای همیشه ریشه این افراد را خشک کند؛ مافیایی که بنا به‌گفته‌های رضا محمدی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از هر زباله‌گرد 20تا 50میلیون تومان درآمد دارد. البته که پشت پرده‌های زیادی در حوزه پسماندهای خشک وجود دارد که این مقام مسئول در گفت‌وگو با همشهری آنها را تشریح و تأکید کرده است که شهرداری قصد مبارزه جدی با آن را دارد و به هیچ قیمتی از این تصمیم عقب‌نشینی نخواهد کرد.
پیمانکاران نقره‌داغ می‌شوند
در گذشته شاهد تخلفاتی توسط پیمانکاران بودیم. در این دوره با اصلاح قراردادها تلاش کردیم این موضوع را به حداقل و حتی صفر برسانیم. بنابراین پیمانکاران نه‌تنها حق جمع‌آوری زباله‌های خشک از داخل مخازن را ندارند بلکه باید طرح نوماند را عملیاتی کنند و پسماندهای خشک تفکیک‌شده را از در منزل شهروندان جمع‌آوری کنند. برای هر پیمانکار محدوده جغرافیایی تعیین شده است که باید در حوزه نظافت شهری خدمات ارائه دهد. بنابراین مشاهده هر نوع تخلف از فعالیت و تردد زباله‌گردها تا جمع‌آوری پسماندهای خشک از داخل مخازن سبب برخورد جدی با پیمانکار می‌شود و او باید پاسخگو باشد. در واقع با این کارها پیمانکاران نقره‌داغ می‌شوند.
جمع‌آوری 600تن زباله خشک از مافیا فقط در 15روز
این روزها شاهد فعالیت خودروهای ملودی در بحث جمع‌آوری غیرمجاز پسماندهای خشک هستیم که قطعا این کار تخلف است و تا‌کنون حدود 140دستگاه خودروی ملودی توقیف کرده‌ایم. علاوه بر آن مافیا و پیمانکاران پسماندهای خشک جمع‌آوری‌شده توسط زباله‌گردها را از طریق کانتینر جابه‌جا می‌کنند که طی 15روز گذشته حدود 600تن زباله خشک از این خودروها جمع‌آوری کردیم.
جریمه 12میلیارد تومانی
در مدیریت پسماند با کسی شوخی نداریم و مماشات نمی‌کنیم. پیمانکاران باید بدانند در چهارچوب مقررات عمل کنند و به ازای هر زباله‌گرد یک میلیارد تومان پیمانکاران جریمه می‌شوند. نمونه بارز جریمه 12میلیارد تومانی یک پیمانکار است که در حوزه استحفاظی‌اش تفکیک پسماند خشک از مخزن صورت می‌گرفت. این برخورد سبب شده تا پیمانکاران بدانند شهرداری با تخلفات در حوزه پسماند با جدیت برخورد خواهد کرد.
افزایش حس مسئولیت اجتماعی
اقدامات پیش‌بینی‌شده در حوزه پسماند خشک اساسی و ریشه‌ای است و باور داریم مشارکت شهروندان در راستای حس مسئولیت اجتماعی کمک‌کننده خواهد بود؛ چرا‌که پسماندهای خشک تفکیک شده نهایتا 40 تا 50هزار تومان توسط پیمانکاران در قالب طرح نوماند از شهروندان خریداری می‌شوند که شاید خیلی مبلغ قابل‌توجهی نباشد، اما سبب ایجاد حس مسئولیت اجتماعی شهروندان و همراهی آنها در پاکیزگی و نظافت شهر می‌شود.
جمع‌آوری پسماند توسط پاکبانان
پاکبانان حدود 12تا 14میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند که قطعا با مشکلات اقتصادی، دستمزد بالایی نیست. در راستای توجه به معیشت پاکبانان طرحی را به‌صورت آزمایشی در منطقه 10اجرایی کرده‌ایم. در این طرح پاکبانان در محدوده فعالیت‌شان علاوه بر نظافت شهر و جمع‌آوری زباله‌های تر، می‌توانند به خانه‌های شهروندان مراجعه و پسماندهای خشک آنها را دریافت کنند. پیمانکاران این زباله‌ها را خریداری می‌کنند و با این اقدام حقوق پاکبانان به 20میلیون تومان هم می‌رسد.
رصد تخلفات طرح نوماند
نوماند طرح نوپایی است و قطعا نقاط ضعفی دارد؛ به‌طور مثال نداشتن توجیه اقتصادی در برخی از موارد سبب می‌شود تا نیروها در زمان تعیین شده اقدام به مراجعه و دریافت پسماندهای خشک تفکیک‌شده، نکنند. البته که این تخلف است و برای رصد چنین مواردی بستری فراهم شده است تا پس از بررسی‌ها و پایش دقیق، نقاط ضعف رفع شود. همچنین برای ایجاد توجیه اقتصادی پیمانکاران تلاش کردیم تعداد کاربران را افزایش دهیم و امیدوارم به‌زودی شاهد توسعه و فراگیری طرح نوماند و برچیده‌شدن بساط مافیای زباله باشیم.
فعالیت مافیا در گاراژها
مافیا یک شبکه پیچیده و گسترده است که گاراژهای فروش ضایعات مخفیگاه این شبکه است. نمونه بارز آن خیابان خاوران است که ظاهرا به‌دلیل دریافت مجوز فعالیت از درگاه ملی، کارهایشان قانونی است، اما براساس بند‌20 ماده‌55 قانون شهرداری فعالیت ضایعات‌فروشان در داخل شهر ممنوع است و باید به خارج از شهر بروند. در چنین شرایطی خرید زباله در این گاراژها تخلف است؛ چراکه مالکیت زباله‌های خشک داخل مخزن متعلق به شهرداری است و خرید و فروش غیرمجاز آن ممنوع است و برابر دستور قضایی با متخلفان برخورد می‌شود.
رفت و روب 130میلیون مترمربع از شهر
در دوره‌های گذشته 154پیمانکار در رفت‌وروب و نظافت شهر فعالیت می‌کردند. حدود 130میلیون مترمربع از سطح شهر باید رفت‌وروب شود و اگر رفت‌وروب هر 10هزار مترمربع توسط یک کارگر صورت گیرد، نیاز هست 13هزار پاکبان نظافت شهر را انجام دهند. با فرهنگسازی‌ و مشارکت مردم می‌توان این حجم از کار را کاهش داد؛ البته با اصلاح قراردادها در دوره جدید تعداد پیمانکاران به 14مورد رسیده است. همچنین با استفاده از جاروهای مکانیزه بخشی از کارها (40هزار مترمربع) با خودروهای برقی صورت می‌گیرد.
تولید روزانه 7500تن زباله
روزانه حدود 7500تن زباله در تهران تولید می‌شود که 30درصد (1500تن) آنها زباله‌های خشک و 70درصدشان (6هزار تن) زباله‌های‌ تر هستند. در طرح جامع مدیریت پسماند این موضوع تکلیف شده است، ایجاد نوماند سختی‌های بسیاری دارد، اما ما تلاش کردیم تا زیرساخت‌های لازم را مهیا کنیم. نوماند یک نرم‌افزار و بستر هوشمند است که تلاش کردیم تا ایده‌ها و تجربه‌های مفید را جمع‌آوری کنیم. اکنون این طرح در 22منطقه شهر آماده خدمت‌رسانی است و 12هزار و 700کاربر دارد که این میزان کاربر افزایش خواهد یافت.
شهرداری؛ مالک زباله‌های خشک مخازن
طبق قانون ماده 16مدیریت پسماند زمانی که زباله داخل مخزن گذاشته می‌شود، مالکیتش برای شهرداری تهران است. پس برداشتن این پسماندها از مخازن به مثابه سرقت است و به همین دلیل به این افراد زباله‌دزد می‌گوییم. این اقدام از نظر قانون جرم است، اما به‌دلیل اینکه مجازات این جرم بسیار ناچیز بود، قدرت بازدارندگی نداشت؛ چرا که درآمد این زباله‌دزدها بیشتر از جریمه تعیین شده بود.
عملیاتی‌شدن استخدام زباله‌گردها
اگر مردم افرادی که زباله جمع می‌کنند را رصد کنند، ‌اطلاعات جالبی به‌دست می‌آورند. یکی از پیمانکارها به بنده توضیح داد که یک‌بار به زباله‌گردی اعلام کرده که بهتر است به‌عنوان پاکبان استخدام شود؛ چون این کار بیمه و حقوق ثابت دارد. این فرد از طریق پیمانکار رصد و در نهایت مشخص شد که زباله‌گرد است و در یک خانه محقر محدوده منطقه 20زندگی می‌کند. نصف خانه‌اش مملو از زباله‌های خشک بود که براساس نظر کارشناسان حدود 60میلیون تومان ارزش داشت، اما مافیا از او 10میلیون تومان می‌خرید. جالب است بدانید که این فرد اکنون به‌عنوان پاکبان در شهرداری استخدام شده است.
کاهش زباله‌گردها در شهر
هر چند هنوز زباله‌گردها در تهران هستند، اما نزدیک به 80درصد آنها در بازه زمانی 14فروردین تا به امروز کم شده‌اند و همچنین نزدیک به 600تن زباله خشک از زباله‌جمع‌کن‌ها و 150خودرو از زباله‌گردهای غیرمجاز توقیف کرده‌ایم.