پیام ویژه - تکثر لیست‌های انتخاباتی در تهران سبب شد، سرنوشت بیشتر نمایندگان این شهر به انتخابات دور دوم گره بخورد.

با خاتمه انتخابات 11 اسفند به‌مثابه مهم‌ترین رویداد سیاسی سال 1402 نگاهی داریم به چند و چون عملکرد انتخاباتی جریان‌های سیاسی در سالی که گذشت.
شورای ائتلاف فعالیت‌های انتخاباتی اصول‌گرایان را کلید زد
در جریان اصول‌گرایی که تا پیش از این، شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی و جبهه پایداری بازیگران اصلی صحنه بودند، با اعلام موجودیت شورای وحدت اصول‌گرایان در آبان 99، به نظر می‌رسید مثلث شورای ائتلاف، شورای وحدت، و جبهه پایداری کنش‌گران عمده عرصه انتخابات باشند، لیکن تحولات در جریان اصول‌گرایی به گونه دیگری رقم خورد.

شاید آخرین روز بهار را بتوان مصادف دانست با کلید خوردن فعالیت‌های اصولگرایان برای انتخابات 11 اسفند؛ روزی که مجمع شورای ائتلاف نیروهای انقلاب به‌مثابه قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین تشکل سیاسی اصول‌گرا به منظور هم‌گرایی بیشتر احزاب عضو «شانا» با محوریت بررسی تحلیل و تبیین شرایط سیاسی و اقتصادی کشور و با حضور 50 حزب و تشکل عضو این شورا و بیش از 200 نفر از فعالان سیاسی برگزار شد.
تحرک دیگر ائتلافی‌ها مربوط به تشکیل مجمع 4 هزار نفری«مبنا» در حرم امام خمینی(ره) بود. این گردهمایی 4 آبان ماه 1402 با حضور و سخنرانی محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، محسن رضایی دبیرشورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا و غلامعلی حداد عادل رئیس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب برگزار شده بود.
شورایی که از بدو تشکیل تاکنون ریاستش با غلامعلی حدادعادل بوده و افراد و تشکل‌های زیادی از جمله گروه‌های نزدیک به محمدباقر قالیباف و محسن رضایی در آن عضویت دارند.
باهنر فصل مشترک اصول‌گرایان
محمدرضا باهنر دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین و رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری میهمان و سخنران ویژه مجمع شورای ائتلاف بود.

حضور باهنر در همایش شورای ائتلاف از این جهت قابل توجه است که وی به عنوان یکی از اعضاء هیأت عالی شورای وحدت اصول‌گرایان که اساسا در انتقاد به شورای ائتلاف نیروهای انقلاب شکل گرفته است، حضور یافت. این نکته البته مورد اذعان خود وی نیز بود، از این جهت او در واکنش به حرف و حدیث‌هایی که احتمال می‌داد در این خصوص شکل بگیرد به نحو پیشینی موضع‌گیری کرد و گفت: ممکن است فردا رسانه‌ها بگویند باهنر به شورای ائتلاف پیوست، مگر من از این شورا رفته بودم که به آن برگردم؟ من با همه شوراها و جبهه‌های درون اصولگرایی همکاری می‌کنم.
چند روز بعد یعنی 26 تیرماه 1402 نشست سراسری رؤسای شورای وحدت به ریاست مصطفی پورمحمدی برگزار شد و باهنر در آن شورا نیز به عنوان رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری و یکی از اعضاء حزبی این تشکل حاضر شد.

وی در گفت‌وگویی با بیان اینکه توصیه من به دوستان هر دو مجموعه‌ی شورای وحدت و ائتلاف این است که باید با همدیگر وحدت کنند، گفته بود: همه تلاش ما این است که مجموعه نیروهای اصول‌گرا به وحدت برسند. هرچند وی این احتمال را دور ندانست که نیروهای اصولگرا درنهایت با چند لیست در صحنه انتخابات حاضر شوند.
28 شهریور بود که منوچهر متکی سخنگوی شورای وحدت از آغاز به کار ستاد انتخابات این شورا خبر داد و گفت: در حال تمهید مقدمات و ارتباط گیری با احزاب و شخصیت‌ها در تهران و شهرستان‌ها هستیم و در مقوله انتخابات، ضمن اینکه به رعایت اخلاق انتخاباتی و اصول اخلاقی پایبند هستیم، به اصول و ملزومات رقابت سیاسی هم واقفیم. با تمام ظرفیت به میدان آمده‌ایم و امیدواریم نیروهای کارآمد و ظرفیت‌های کارشناسی را به عرصه تصمیم و انتخاب مردم هدایت کنیم.
شورای وحدت پس از انتخابات 98 در پی بروز برخی اختلاف نظرها راه خود را از شورای ائتلاف جدا کرد و تشکلی جدید با محوریت جامعه روحانیت مبارز بنیان نهاد.
جبهه پایداری نیز که سابقه تشکیل آن به سال 90 باز می‌گردد و در انتخابات 98 پس از رایزنی‌های مکرر آقاتهرانی و حدادعادل درنهایت «تفاهم نامه‌ ائتلاف نیروهای انقلاب» را پذیرفت و سرانجام با فهرست واحد «ایران سربلند» و با سرلیستی محمد باقر قالیباف وارد انتخابات شد، 25 آبان مجمع عمومی خود را با حضور جمعی از مسئولان، نمایندگان مجلس و حدود 1000 نفر از اعضای این جبهه در سطح استان‌ها و شهرستان‌های کشور در مجتمع فرهنگی آدینه تهران برگزار کرد. حجت‌الاسلام کاظم صدیقی، حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی، نصرالله پژمانفر، صادق محصولی و علی خضریان از جمله شرکت‌کنندگان و سخنرانان این نشست بودند.
جریان‌های نوظهور در اردوگاه اصول‌گرایی
اما غیر از مثلث ائتلاف ـ وحدت ـ پایداری، فضای سیاسی کشور در آستانه انتخابات، فعالیت و اعلام موجودیت جریان‌های دیگری را نیز شاهد بود؛ «شبکه راهبردی نیروهای انقلاب» یا «جبهه شریان» که 11 اسفند 1401 با حضور جمعی از نمایندگان مجلس و شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی حضور خود را در عرصه سیاسی کشور اعلام کرده بود، تشکل جدیدی بود که در انتخابات امسال نقش‌آفرینی و خود را به عنوان یکی از اضلاع جریان اصول‌گرایی مطرح کرد. شریان یکی از 20 تشکل سیاسی است که ائتلاف «امناء» را شکل داده‌اند.
ائتلاف نیروهای مردمی انقلاب موسوم به «امناء» 19 بهمن امسال با شعار نفی «قبیله گرایی» و «پدرخواندگی سیاسی» اعلام موجودیت کرد و تبدیل به یکی از بازیگران جدید عرصه انتخابات امسال شد که با ارائه لیستی مستقل در مقابل تشکل‌های باسابقه جریان اصول‌گرایی عرض اندام کرد.

جبهه تلاش‌گران انقلاب اسلامی، جبهه شریان (شبکه راهبردی یاران انقلاب)، جمعیت رزمنده مدافع انقلاب (رزما)، حزب عدالت‌طلبان ایران اسلامی، حزب خدمتگزاران ایران اسلامی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویی و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها، جامعه اسلامی کارگران، جامعه اسلامی کارمندان، جامعه دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی، حزب دفاع از ایثارگران و قانون اساسی، جمعیت یاران انقلاب اسلامی، جمعیت معلمان و فرهیختگان ایران اسلامی، جمعیت فرزندان انقلاب اسلامی، جمعیت هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی، مجمع اتحادیه نیروهای انقلاب اسلامی، انجمن اسلامی ورزشکاران، مجمع فرزندان شاهد ایران اسلامی، جمعیت تشکیلات انسجام اسلامی و جامعه جوانان متحد اسلامی 20 تشکل سیاسی هستند که ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی(امناء) را شکل داده‌اند.
هم‌چنین «جبهه صبح ایران» با محوریت علی‌اکبر رائفی‌پور و سعید محمد جریان دیگری بود که در اثنای برگزاری چهارمین نمایشگاه رسانه‌های ایران اعلام موجودیت کرد و برای نخستین‌بار کنش‌گری رسمی در عرصه سیاسی کشور را تجربه کرد.

تکثر لیست‌ها در جبهه اصول‌گرایان
از اوایل تابستان و مقارن به صدا درآمدن زنگ انتخابات این سوال که آیا اصولگرایان درنهایت به وحدت رسیده و با لیست مشترکی در انتخابات حاضر می‌شوند یا این‌که هر گروهی بر معیارهای خاص خود تأکید کرده و گزینه‌های مد نظر خود را معرفی خواهد کرد، سوالی بود که همواره در اردوگاه اصولگرایی مطرح بود و همه منتظر روزهای منتهی به انتخابات بودند تا ببینند آیا ایده وحدت سرانجام راه به جایی می‌برد، یا خیر؟ گرچه رایزنی‌های زیادی بین تشکل‌های حاضر ذیل چتر اصول‌گرایی به منظور دست‌یافتن به وحدت حداکثری صورت گرفت، اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند و اصولگرایان درنهایت با 4 لیست وارد صحنه انتخابات شدند!
شورای وحدت نخستین لیست اصول‌گرا
شورای وحدت نخستین تشکل اصول‌گرا بود که با غنیمت شمردن آخرین روز برگزاری چهارمین نمایشگاه رسانه‌های ایران در دوم اسفند با حضور در غرفه ایرنا از لیست خود رونمایی کرد. منوچهر متکی سخنگوی این شورا در حاشیه این مراسم اعلام کرد که لیست شورای وحدت یک لیست مستقل است و حسن بیادی رئیس ستاد انتخابات شورای وحدت در تهران هم از عدم ائتلاف این شورا با شانا و امنا خبر داد.

گرچه با انتشار سایر لیست‌های اصول‌گرا در روزهای بعد، معلوم شد شورای وحدت با امنا و جبهه صبح ایران گزینه‌های مشترک قابل توجهی دارد، اما لیست این شورا هیچ فصل مشترکی با لیست شورای ائتلاف نداشت و درنهایت استقلال از آن تدوین شده بود.
در هنگامه ارائه لیست‌های انتخاباتی و چند روز پس از آغاز تبلیغات رسمی انتخابات خبر رسید که بالاخره شورای ائتلاف و جبهه پایداری به توافق رسیده‌اند و با فهرست مشترکی به سرلیستی محمدباقر قالیباف و مرتضی آقاتهرانی در انتخابات حضور خواهند یافت. هرچند نام گزینه‌های پایداری حاضر در لیست مشترک با شانا، در لیست‌های دیگر تهران مثل امنا و جبهه صبح ایران نیز دیده می‌شد.
در روز 8 اسفند اما با انتشار یک مصاحبه جنجالی از غلامعلی حدادعادل با خبرنگار ایرنا فضای انتخابات به نوعی متحول شد، حدادعادل در آن مصاحبه اعلام موجودیت لیست‌های متعدد در جریان اصول‌گرایی را به «پاجوش‌های کنار چنار» توصیف کرده بود که به‌زعم برخی حکایت از روحیه «پدرخواندگی» بعضی افراد و جریان‌ها در اردوگاه اصول‌گرایی داشت. از آن پس دو عبارت «پاجوش» و «چنار» تبدیل به کلیدواژه‌های پربسامدی در روزهای پایانی تبلیغات انتخابات شدند.
پایان ماراتن 11 اسفند با 245 منتخب
درنهایت انتخابات 11 اسفند با انتخاب 245 نماینده از مجموع 290 نماینده مجلس به پایان رسید تا تکلیف 45 کرسی دیگر در مرحله دوم انتخابات که بهار سال آینده برگزار می‌شود روشن شود.
تکثر لیست‌ها در تهران نیز سبب شد، سرنوشت بیشتر نمایندگان این شهر به انتخابات دور دوم گره بخورد. در میان منتخبان دور اول تهران اما بیشترین رأی از آن سید محمود نبویان بود که در هر سه لیست شانا، امنا و جبهه صبح ایران حضور داشت، و محمدباقر قالیباف که در انتخابات مجلس یازدهم با بیش از 1میلیون 265 هزار رأی منتخب نخست تهران شده بود، این بار در جایگاه چهارم قرار گرفت.
از مجموع 245 کرسی تعیین تکلیف شده در دور اول انتخابات در سراسر کشور 93 نفر از لیست شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی در دور اول انتخابات به مجلس راه یافتند که از این تعداد 44 نفر گزینه‌های اختصاصی شانا بودند.
جبهه شریان نیز اعلام کرد در استان‌ها موفق شده 73 نفر از گزینه‌های خود را به مجلس بفرستد و ائتلاف نیروهای مردمی انقلاب اسلامی موسوم به اُمناء با توجه به این‌که اعلام کرده بود غیر از تهران در هیچ یک از حوزه‌های انتخابیه لیست ندارد، فعلا 7 کرسی از سهمیه تهران را در مجلس به دست آورده است. البته با توجه به این‌که جبهه شریان یکی از تشکل‌هایی است که ائتلاف امنا را شکل داده‌اند بنابراین گزینه‌های شریان را می‌توان هم‌سو با امناء نیز به حساب آورد.
جبهه صبح ایران نیز از کسب 35 کرسی در مجلس دوازدهم خبر داد؛ هرچند در استان‌ها گزینه‌های مشترک زیادی با جبهه شریان دارد.