چاپ

پیام ویژه - جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا ویدیوی مربوط به سخنرانی ترامپ در کارولینای جنوبی را در شبکه ایکس خود بازنشر کرد و نوشت: «می‌خواهید بدانید چرا مساله اوکراین مهم است؟ همانطور که می‌بینید، پوتین و نوکرهایش به پیروزی‌های مهمتری دل بسته‌اند.»

به گزارش جماران، سخنان اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده درباره روسیه و ناتو سر و صدای بسیاری به راه انداخته است. ماجرا از آنجا آغاز شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده روز شنبه در یکی از سخنرانی‌های انتخاباتی خود در کارولینای جنوبی روسیه را تشویق کرد تا در برابر کشورهای عضو ناتو که به تعهدات مالی خود عمل نمی‌کنند، هرکاری خواست بکند. این سخنان ترامپ موجی از انتقادها را حتی در جناح جمهوریخواهان علیه او برانگیخت. انتقادهای که طبیعتا در اروپا شدید تر بود.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با چهره‌ای برافروخته و لحنی عصبانی در واکنش به سخنان اخیر ترامپ گفت: «ناتو نمی‌تواند یک متحد نظامی باشد که رفتارش بسته به حال و روز و مزاج رئیس‌جمهوری وقت آمریکا تغییر کند. ترجیح می‌دهم وقتم را صرف پاسخگویی به ایده‌های احمقانه‌ مطرح شده در کارزارهای انتخاباتی آمریکا نکنم.»
الجزیره در گزارشی در این باره می نویسد: ناتو که در دوران جنگ سرد تشکیل شد، از 31 کشور تشکیل شده است که همه آنها در اروپا به جز ایالات متحده و کانادا هستند. بر اساس ماده 5 معاهده ای که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را ایجاد کرد، حمله به یک عضو باعث واکنش همه می شود. دونالد ترامپ پیش از این نیز از جمله زمانی که رئیس جمهور بود، اظهارات مشابهی را در مورد هزینه های نظامی دیگر اعضای ناتو مطرح کرده و ادعا کرده بود که ایالات متحده به طور ناعادلانه بار دفاعی ناتو را به دوش می کشد. در حالی که سخنان ترامپ که از شغل خرید و فروش املاک به جهان سیاست پا گذاشته درباره چند و چون ترتیب های مالی در داخل ساختار ناتو در این سالهای دور از قدرت یکسان باقی مانده، هزینه های اعضای ناتو با آنچه در زمان ریاست جمهوری ترامپ انجام می شد متفاوت است. یک دلیل کلیدی هم جنگ روسیه علیه اوکراین و افزایش درک تهدید در اروپا است.
اعضای ناتو چقدر برای دفاع هزینه می کنند؟
هزینه های دفاعی ناتو پس از جنگ سرد به شدت کاهش یافت - از 4.1 درصد تولید ناخالص داخلی ترکیبی (GDP) در سال 1990 به 2.6 درصد در سال 2000 رسید. برای افزایش بودجه، اعضا در اجلاس سال 2014 در ولز توافق کردند که تا سال 2024 حداقل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به این اتحاد نظامی - امنیتی اختصاص دهند.
تا سال 2017، زمانی که ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا سوگند یاد کرد، تنها چهار کشور به این آستانه مالی رسیدند: ایالات متحده، یونان، بریتانیا و لهستان. استدلال ترامپ از آن زمان تاکنون این بوده است که ایالات متحده باید متحدان خود را برای گسترش بودجه نظامی خود تحت فشار بگذارد. هفت سال بعد، هزینه های نظامی ناتو به طور قابل توجهی تغییر کرده البته هنوز اکثر اعضا 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به هزینه های دفاعی اختصاص نداده اند. تا سال 2022، تعداد کشورهای عضو ناتو که به آستانه مالی تعیین شده رسیده اند به هشت کشور رسید : ایالات متحده، بریتانیا، یونان، لهستان، لتونی، لیتوانی، استونی و کرواسی.
سپس، با ادامه جنگ در اوکراین و افزایش ترس از جاه طلبی های توسعه طلبانه روسیه، اعضای اروپایی بیشتری بودجه نظامی خود را افزایش دادند. این رقم در سال 2023 به 11 افزایش یافت و مجارستان، رومانی، اسلواکی و فنلاند که تازه وارد ناتو شده است، همگی بیش از 2 درصد هزینه کردند در حالی که کرواسی به زیر آستانه رسید. لوکزامبورگ (0.7 درصد) کمترین هزینه را نسبت به تولید ناخالص داخلی خود دارد. بلژیک (1.1 درصد)، ترکیه (1.3 درصد)، اسپانیا (1.3 درصد)، اسلوونی (1.4 درصد) و کانادا (1.4 درصد) دیگر کشورهای عضو هستند که در انتهای جدول هزینه ها قرار دارند.
با این حال، حتی با افزایش هزینه های اعضای ناتو، وابستگی ائتلاف به اندازه و قدرت ارتش ایالات متحده هم افزایش یافته است. ایالات متحده، که ارتش آن هسته اصلی ائتلاف را تشکیل می دهد، به طور مداوم بیش از مجموع همه اعضای دیگر هزینه کرده است. در سال 1990، ایالات متحده 61 درصد از هزینه های دفاعی این ائتلاف را به خود اختصاص داد. تا سال 2020، سهم ایالات متحده به 70 درصد افزایش یافت.
جنگ اوکراین چه تأثیری بر هزینه های ناتو داشته است؟
پس از حمله روسیه به اوکراین، چندین عضو ناتو اعلام کردند که قصد دارند بودجه دفاعی خود را افزایش دهند و به هدف 2 درصدی دست یابند. فرانسه وعده داده است که در سال 2025، ایتالیا در سال 2028، اسپانیا در سال 2029 و بلژیک در سال 2035 به این آستانه دست یابد.
در دسامبر، ناتو بودجه نظامی 2.03 میلیارد یورویی (2.4 میلیارد دلار) را برای سال 2024 اعلام کرد که 12 درصد افزایش نسبت به سال 2023 نشان می دهد.
به گفته کاخ سفید، ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری به اوکراین در زمان جنگ کمک مالی کرده است که از سال 2022 بالغ بر 44 میلیارد دلار است.
کارشناسان می گویند ناتو همچنان از هدف خود در مورد هزینه های نظامی تک تک اعضا کوتاه می آید و بودجه کشورهای اروپای غربی دورتر از روسیه، مانند آلمان، کندترین افزایش را داشته است.
از سال 2021 تا 2023، برلین هزینه های خود را به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی 0.1 درصد افزایش داد. از سوی دیگر، همسایه اوکراین، لهستان، هزینه های خود را در این مدت تقریبا دو برابر کرده است.
ریاست جمهوری دوم ترامپ چه تاثیری بر روابط آمریکا و ناتو دارد؟
اظهارات اخیر ترامپ نگرانی‌هایی را در داخل ناتو در مورد احتمال ایجاد اختلال در ناتو در صورت بازگشت او به قدرت برانگیخته است. ینس استولتنبرگ، رئیس ناتو در بیانیه‌ای گفت: «هر اشاره‌ای مبنی بر اینکه متحدان از خود دفاع نخواهند کرد، امنیت ما از جمله ایالات متحده را تضعیف می‌کند و سربازان آمریکایی و سربازان اروپایی را در معرض خطر فزاینده‌ای قرار می‌دهد.»
این ائتلاف نظامی ( ناتو) در مجموع 3.3 میلیون پرسنل نظامی دارد. ترامپ سال‌ها تجربه رابطه سختی را با ناتو داشته است، به‌ویژه زمانی که رئیس‌جمهور بود. در سال 2019، ترامپ به خبرنگاران گفت که نزدیک به 400 میلیون دلار از کمک های مالی مورد تایید کنگره به اوکراین را معلق کرده، زیرا سایر اعضای ناتو سهم خود را در این زمینه پرداخت نمی کنند. ترامپ در آن زمان گفت: «چرا فقط ایالات متحده پول می دهد؟ آلمان، فرانسه و سایر کشورها هم باید پول بدهند.»
اگرچه اوکراین یکی از اعضای ناتو نیست، اما سال‌ها برای پیوستن به این ائتلاف تلاش می‌کند و ناتو نیز به نوبه خود اعلام کرده است که حفاظت از این کشور یک اولویت کلیدی است. زمانی که ناتو در سال 1949 تشکیل شد، 12 عضو داشت و تحلیلگران اشاره کرده اند که گسترش این ائتلاف به کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، دامنه نفوذ روسیه را تهدید و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را خشمگین کرده است.
مسکو گفته است پیوستن همسایه اش اوکراین به ناتو زیاده روی است که تحمل نخواهد بود. پس از الحاق کریمه به روسیه در سال 2014، ناتو کمک به اوکراین را افزایش داد. این ائتلاف همچنین از زمانی که روسیه یک جنگ همه جانبه را در سال 2022 آغاز کرد، کمک مالی به کی یف را افزایش داده است.
سایر جمهوریخواهان نیز اظهارات ترامپ در روز شنبه را محکوم کردند. نیکی هیلی، فرماندار سابق کارولینای جنوبی و سفیر سازمان ملل متحد، تنها رقیب ترامپ برای نامزدی جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری، به خبرنگاران گفت که آخرین کاری که ایالات متحده می‌خواهد انجام دهد «همراهی با روسیه» است. او با اشاره به پوتین گفت: جانب کسی که رفته و به کشوری حمله کرده و نیم میلیون نفر را کشته یا زخمی کرده، نگیرید.
به گزارش یورونیوز، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا ویدیوی مربوط به سخنرانی ترامپ در کارولینای جنوبی را در شبکه ایکس خود بازنشر کرد و نوشت: «می‌خواهید بدانید چرا مساله اوکراین مهم است؟ همانطور که می‌بینید، پوتین و نوکرهایش به پیروزی‌های مهمتری دل بسته‌اند.»
شارل میشل، رئیس شورای اروپا نیز در همین زمینه در حساب ایکس خود نوشت: «اظهار نظرهای بی‌ملاحظه درباره ناتو به نفع روسیه تمام خواهد شد. این سخنان صلحی برای جهان به ارمغان نخواهد آورد. » او بار دیگر بر توسعه و سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش دفاعی اتحادیه اروپا تاکید کرد.