بزرگنمايي:

پیام ویژه-آرمان ملی: با نزدیک شدن انتخابات مجلس 98 و موضع‌گیری‌های اشخاص و جریان‌ها در جبهه اصلاح‌طلبی، اختلاف دیدگاه‌ها در خصوص انتخابات نمایان‌تر می‌شود و تفاوت دیدگاه‌ها پررنگ‌تر از همیشه خود را نمایان می‌کنند. به‌طور کلی در هر انتخاباتی چهار استراتژی در مقابل احزاب سیاسی وجود دارد؛ شرکت بی‌قید و شرط در انتخابات، مشارکت مشروط، واگذاری انتخابات و دورخیز برای انتخابات‌های بعدی و چهارم هم عبور کامل از اصل انتخابات. اصلاح‌طلبان با توجه به باورها و مشی خود دو راهکار آخر را به کلی کنار گذاشته‌اند اما در خصوص مشارکت بی‌قید و شرط و مشارکت مشروط اختلافاتی اساسی میان اشخاص و جریان‌ها در این جبهه وجود دارد. گروهی معتقدند ذات اصلاح‌طلبی با انتخابات پیوند خورده و باید تحت هر شرایطی حضور فعال در انتخابات را برگزید. محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در این باره به آرمان ملی می‌گوید: «هویت اصلاح‌طلبان با مشارکت در انتخابات تعریف می‌شود. به مفهوم دقیق‌تر مفهوم اصلاح‌طلبی با سیاست‌ورزی دموکراتیک گره خورده و رکن مهم سیاست ورزی دموکراتیک، حضور در انتخابات است. از همین رو، نه تنها در سال‌های 92 و 94 بلکه در هر زمان و زمینه‌ای که مردم نظام سیاسی را مشروع می‌دانند و با حضور در انتخابات به عنوان مبدأ مشروعیت قرار می‌گیرند، همه کسانی که تعلق خاطری به مردم دارند از جمله اصلاح طلبان، باید در این حضور مشارکت فعال داشته باشند و تلاش کنند تا نمایندگی مردم را در ارکان قدرت به منظور خدمت رسانی را عهده‌دار شوند. این مفهوم به آن معناست که نه تنها در انتخابات مجلس 98 بلکه تا هرزمانی که مردم با حضور در پای صندوق‌ها به حاکمیت مشروعیت می‌دهند، اصلاح‌طلبان نیز باید در انتخابات حضور فعال داشته باشند و تلاش کنند تا در راستای تحقق یافتن اهداف جمعی مردم، گام بردارند». این نگاه در حال حاضر نگاه اکثریت اصلاح‌طلبان بوده و فارغ از تفاوت‌هایی که در موضوع انتخابات و ائتلاف وجود دارد، اغلب افرادی که در این جریان سیاسی تعریف می‌شوند، چنین راهبردی را می‌پسندند. سید ابراهیم امینی، نایب رئیس شورای شهر و عضو حزب اعتماد ملی معتقد است که هر تغییری از مسیر«صندوق‌های رای» می‌گذرد. او می‌گوید: «هر جا ما با صندوق‌های رای قهر کردیم، اجازه دادیم دیگران به جای ما تصمیم گرفتند. اصلاحات هم امر تدریجی است. یکی از مشکلات جهان سوم این است که خیلی می‌خواهند و زود هم می‌خواهند. این نمی‌شود. خلاصه اینکه باید صبر و تحمل داشت و مردم را ترغیب و تشویق کرد که از این حق انتخاب خود استفاده کنند». او تأکید دارد که حتی «انتخاب میان بد و بدتر» بهتر از دوری جستن از انتخابات است و از این موضوع نتیجه می‌گیرد «حضور حداکثری مردم» باید هدف اصلی اصلاح طلبان باشد.

نگاه دوم؛ مشارکت مشروط

گروه دیگری در جریان اصلاحات معتقدند حضور بدون قید و شرط در انتخابات و تن دادن به هر شرایطی برای حضور در قدرت مصداق «گدایی قدرت» است. سعید حجاریان در این باره می‌گوید: «اصلاحات صدقه بگیر نیست و اگر مکنت دارد، باید با اتکا بر آن به بازار سیاست برود. اگر پول بازار سیاست را نداشتیم، باید تلاش کنیم آن را کسب کنیم نه آنکه به هر جنس بُنجلی تن دهیم». او تأکید می‌کند که شاید عقلانی‌ترین راهبرد را بتوان در «مشارکت مشروط»‌ جست؛ از فرصت انتخابات استفاده کرد ولی چنانچه شروط مطرح شده برآورده نشد، عطای انتخابات را به لقایش بخشید. علیرضا علوی تبار، فعال‌سیاسی نیز معتقد است این‌که گمان کنیم با تکیه بر انتخابات و صندوق رأی به تنهایی می‌توانیم تغییری در ساختار «اندک‌سالار قدرت» و حل معضلات کشور ایجاد کنیم، با تجربه 25 سال گذشته «ناهمخوان» است. این طیف از جریان اصلاحات شرایط کشور را به گونه‌ای می‌دانند که دیگر انتخاب میان بد و بدتر نمی‌تواند راهگشای آینده باشد و به همین دلیل بر لزوم انتخاب از میان اشخاص اصلح تأکید دارد. مصطفی تاجزاده می‌گوید: «شرایط کشور به گونه‌ای شده که دیگر اشخاصی که در رقابت میان بد و بدتر انتخاب می‎شوند نمی‌توانند گام موثری برای خارج کردن کشور از بحران کنونی در عرصه داخلی و خارجی بردارند». به نظر می‌رسد با نزدیک‌تر شدن ایام انتخابات و با توجه به اختلافات موجود در خصوص اتخاذ سیاست واحد در جریان اصلاحات، این تفاوت دیدگاه‌ها در خصوص امر انتخابات تشدید شده و در عرصه عمل دوگانگی‌هایی در طیف‌های گوناگون اصلاح‌طلبی به وجود آید.