بزرگنمايي:
پیام ویژه-سال 2018 با تمام فراز و فرودهایش به اتمام رسید. این سال به لحاظ
اقتصادی آبستن حوادث بسیاری بود. از افزایش قیمت دلار در ایران، تا نوسانات
قیمت جهانی نفت و تشدید ابرتورم ونزوئلا. بسیاری از کارشناسان معتقدند سال
2019 هم مانند سال قبل آبستن حوادث اقتصادی مختلف خواهد شد. بسیاری از
متخصصان ایرانی باور دارند که اقتصاد ایران در سال جاری وابسته به حوادثی
است که برای اقتصاد دنیا در این سال رخ خواهد داد.
در این گزارش به 4 حادثه مهم اقتصادی در سال جدید که احتمالا بر اقتصاد ایران هم تاثیر خواهد گذاشت، اشاره می‌کنیم:
افزایش نرخ دلار و تاثیرش بر اقتصاد جهانی
قیمت و نرخ دلار آمریکا بدون شک یکی از مهم ترین فاکتورهای اقتصادی جهان
است. کشورهای بسیاری در معاملات بین المللی و حتی منطقه ای خود از این
واحد پولی استفاده می‌کنند و با تغییر نرخ آن، اقتصاد یک کشور می‌تواند به
سمت تورم، رکود یا رشد و پیشرفت سیر کند.
بسیاری معتقدند نرخ دلار در سال جاری همچنان افزایشی خواهد بود( همانطور
که در سال 2018 شاهد آن بودیم). افزایش نرخ جهانی دلار بستگی به این دارد
که بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا چه قانونی درباب نرخ ارز تصویب کند. به
نقل از سایت My Business بسیاری معتقدند بانک مرکزی در سال 2019 نیز
مانند سال قبل نرخ ارز دلار را افزایشی خواهد کرد و تنها تفاوتی که با سال
قبل خواهد داشت سرعت این افزایش است که احتمالا در سال جاری کمتر خواهد شد.
اگر این سرعت افزایش نرخ کمتر شود احتمالا فشارها برای افزایش قیمت دلار
هم کمتر می شود و این برای کشورهای دیگر به خصوص کشورهایی که در تجارت
مستقیم با آمریکا هستند بسیار مفید خواهد بود.
جنگ تجاری چین و آمریکا
در سوم آوریل سال قبل دونالد ترامپ با انتشار فهرستی از حدود 1300 کالای
چینی شامل تلویزیون، قطعات هواپیما و وسایل پزشکی اعلام کرد که قصد دارد
با هدف برقراری عدالت تجاری میان دو کشور بر این کالاها تعرفه 25 درصدی وضع
کند.
یک روز بعد چین، آمریکا را به مقابله به مثل تهدید کرد. دولت
چین نیز با انتشار فهرستی حاوی حدود 100 کالای آمریکایی از جمله اتومبیل،
هواپیما و طیف وسیعی از محصولات کشاورزی ایالات متحده به ارزش تقریبی 50
میلیارد دلار اعلام کرد که زیان اقدام آمریکا را با اعمال تعرفه 25 درصدی
بر این محصولات آمریکا جبران خواهد کرد.
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و
ترامپ بلافاصله به تیم بازرگانی دولت آمریکا دستور داد که وضع تعرفه 25
درصدی را این بار برای مجموعه‌ای از کالاهای چینی با ارزش 100 میلیارد دلار
برنامه‌ریزی کنند.
تمام این اتفاقات، نشان‌دهنده آغاز یک جنگ تجاری بزرگ بین امریکا و چین است که احتمالا در سال 2019 شدیدتر هم بشود.
در تاریخ یکم مارس سال 2019 پایان دوره 90 روزه رئیس جمهور چین و ترامپ
برای مذاکره جهت تثبیت اقتصاد جهانی به پایان می‌رسد. مشخص است که اگر تا
تاریخ مذکور این وضعیت تجاری [جنگ تجاری ایالات متحده / چین] حل نشده باشد،
احتمالا در سال‌های آینده در بازارهای جهانی تغییرات زیادی به وجود خواهد
آمد.
کشورهای بسیاری در حال تجارت با آمریکا و چین هستند. اگر این دو کشور
عملا وارد جنگ تجاری با یکدیگر شوند مشخص است که دیر یا زود به اقتصاد تمام
کشورهای وارد کننده اجناس از چین و آمریکا آسیب خواهد دید.
اروپای ضعیف، اقتصاد بیمار
بحرانهای سیاسی در اروپا از جمله انتخابات مختلف و قدرت گیری راست های
افراطی، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و مهم تر از همه شورش مخالفان مشهور
به جلیقه زردها در فرانسه و بلژیک همگی باعث به هم ریختن اوضاع اقتصادی
قاره سبز و رکود بازار اروپا شده است. کافی است قدرت اروپا را در آستانه
ورود به 2108 با امسال یعنی آستانه ورود به 2019 مقایسه کنید. مکرون در
ابتدای سال گذشته یک قهرمان اروپایی مخالف ترامپ بود اما امسال یک شکست
خورده است که دولت خود را در حال نابودی می‌بیند. این اتفاق در مورد مرکل
هم صدق می‌کند. بانوی اروپا امسال از ریاست حزب خود(سوسیالیسم مسیحی)
استعفا داد و بعید است بتواند بیش از یک دوره دیگر در صدر قدرت مهم ترین
کشوراروپا جلوس نماید.
این ضعفهای سیاسی اروپا بدون شک به اقتصاد این قاره هم آسیب زده و خواهد
زد. هم اکنون صندوق ارزی اتحادیه اروپا با کسری مواجه است و بسیاری از
کشورهای عضو اتحادیه از پرداخت وامهای خود عاجزند. این به خوبی نشان می‌دهد
که اقتصاد اروپا در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد و بعید نیست در سال جاری
دچار مشکلات فراوانی شود.
الجزیره قطر طی گزارشی به بحران سیاسی و اقتصادی این دو کشور قدرتمند
جهان و اروپا(فرانسه و آلمان) پرداخت و کاهش وحشتناک میزان مهاجر پذیری
آلمان از سال 2015 (که نرخ 890 را به ثبت رسانده بود) تا سال 2018( که این
عدد به 81 نزول کرد) را نشانه ضعف اقتصادی آلمان و همچنین افزایش بدهی
عمومی فرانسه از حدودا 87 درصد در سال 2011 به 99 درصد در سال 2018 را
نشانه ضعف و بحران اقتصادی فرانسه در اروپا دانست.
نفت، همچنان در حال استخراج
در سال 2018 اتفاقات بسیاری بر سر ماجرای نفت در جهان افتاد. تحریم نفتی
ایران توسط آمریکا، کاهش تولید نفت توسط کشورهای اوپک و به خصوص افزایش
تولید و استخراج نفت توسط بسیاری از کشورها باعث شد قیمت و شرایط نفت
تحولات بسیاری داشته باشد. قیمت جهانی نفت در دو سه ماه اخیر تغییرات
بسیاری داشته است و حتی در یک مورد به زیر 40 دلار به ازای هر بشکه هم
رسید.
به نظر می‌رسد سیاستهای نفتی آمریکا در سال 2019 در سایستهای اوپک و
شرایط کلی قیمت نفت تاثیرگذار باشد. با آغاز فاز بهره برداری شرکت
ConocoPhillips، یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت و گاز در جهان، تولید
نفت آمریکا حداقل 25 درصد افزایش خواهد یافت (حتی اگر قیمت نفت پایین تر از
50 دلار در هر بشکه باشد). در نتیجه، این امر باعث عرضه بیش از حد نفت
خواهد شد.
الجزیره قطر طی گزارشی تاکید کرد که علی رغم تعهد روسیه و اوپک برای
کاهش تولید نفت، اما روسیه احتمالا در سال جاری تولید نفت خود را از 10.5
میلیون بشکه در روز به 11.2 میلیون بکشه در روز برساند. این افزایش تولید
احتمالی به همراه افزایش تولید آمریکا احتمالا باعث عرضه بیش از حد نفت در
جهان شده و بعید نیست قیمت جهانی نفت را دچار نوسان نماید.
اکنون با بررسی این 4 حادثه مهم اقتصادی محتمل در سال 2019 این پرسش
مطرح می‌شود که آیا هر یک از این حوادث بر شرایط اقتصادی ایران تاثیر
خواهند گذاشت یا خیر؟ این پرسشی است که برای پاسخ به آن باید تحلیل بیشتری
داشته باشیم. نظر شما در این رابطه چیست؟ شما کدام یک از حوادث فوق را در
اقتصاد ایران در سال جاری موثر می‌دانید؟